HIV กับ เอดส์ ความเหมือนที่แตกต่าง

   หากพูดถึงคำว่า “เลือดบวก” หลายคนอาจจะคิดถึงโรคเอดส์ ซึ่งเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่ร้ายแรง แต่แท้ที่จริงแล้วเลือดบวกเป็นอาการเริ่มต้นของ HIV ที่จะสามารถกลายไปเป็นโรคเอดส์ได้ต่อไป เมื่อพูดมาถึงจุดนี้หลายคนคงอาจจะสงสัยว่าโรคเอดส์กับ HIV นั้นแตกต่างกันอย่างไร และสาเหตุมาจากอะไร มาไขข้อสงสัยว่าทั้งสองโรคนี้มีจุดเหมือนและจุดต่างกันอย่างไรบ้าง

 

   HIVคือเชื้อไวรัสที่เมื่อเข้าสู่ร่างกายแล้วจะทำให้ผู้ป่วยมีอาการคล้ายไข้หวัด และจะไม่แสดงอาการใดๆ ออกมาอีกเลย ผู้ป่วยโรคนี้จึงไม่รู้ตัวว่าได้รับเชื้อไวรัสนี้เข้าไป เมื่อผู้ป่วยไม่ได้รับการรักษาอย่างต่อเนื่องจะส่งผลให้เป็นโรคเอดส์ ซึ่งเป็นโรคที่ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันถูกทำลายจนไม่สามารถต้านทานโรคต่างๆ ได้ในที่สุด ดังนั้นโรคเอดส์ และ HIV ไม่ใช่โรคเดียวกันเพียงแต่มีความเกี่ยวเนื่องกันทางอาการเท่านั้น

 

   เชื้อ HIV นั้นสามารถติดต่อกันได้ทางเพศสัมพันธ์ผ่านสารหลั่ง นอกจากนี้ยังสามารถส่งต่อผ่านเข็มฉีดยา และจากมารดาสู่ลูกในครรภ์ได้ด้วย โดยการติดเชื้อจะมีด้วยกัน 3 ระยะ

1. อาการของผู้ติดเชื้อระยะเฉียบพลัน (รับเชื้อเข้าสู่ร่างกายประมาณ 1 - 4 สัปดาห์) จะมีอาการคล้ายเป็นไข้ อ่อนเพลีย เจ็บคอ ปวดเมื่อยตามตัวร่างกายมีอุณหภูมิสูง มีผื่นขึ้นบนร่างกาย มีอาการท้องเสียติดต่อกันหลายวัน มี อาการต่อมน้ำเหลืองบวมบริเวณใต้คอ รักแร้หรือขาหนีบ
2. อาการของผู้ติดเชื้อระยะแฝง ซึ่งระยะนี้เชื้อยังคงอยู่ในร่างกายแต่มักไม่แสดงอาการ อย่างไรก็ตามในระยะนี้ยังสามารถแพร่เชื้อให้กับผู้อื่นได้ด้วย(รับเชื้อเข้าสู่ร่างกายประมาณ 2 - 10 ปีหรือมากกว่า)
3. อาการของผู้ติดเชื้อระยะเอดส์ ในระยะนี้ผู้ป่วยจะสูญเสียภูมิคุ้มกันโรคและจะเกิดโรคแทรกซ้อนต่างๆ มีอาการเบื้องต้นอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย หน้ามืดบ่อยครั้ง น้ำหนักลด มีผื่นขึ้นบนร่างกาย แผลหายช้า และอื่นๆ หากร่างการอ่อนแอจะเกิดโรคแทรกซ้อน และอาการรุนแรงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้หากไม่ได้รับการดูแลจากแพทย์อย่างใกล้ชิด

   หลายคนอาจยอมรับที่จะอยู่ร่วมกับผู้มีเชื้อ HIV ได้ ในขณะที่ก็ยังมีอีกหลายคนที่ยังกลัวที่จะอยู่หรือเข้าใกล้ผู้ที่มีเชื้อชนิดนี้เช่นกัน โดยในความเป็นจริงแล้วผู้ที่มีเชื้อดังกล่าวสามารถใช้ชีวิตได้ตามปกติ เพียงแต่ต้องคอยดูแลตนเองตามคำสั่งของแพทย์ด้วยการยับยั้งการแพร่กระจายของเชื้อไวรัสด้วยการทานยา Antiretroviral (ARV) เป็นประจำและคอยตรวจเช็กอาการด้วยการเจาะเลือด 

   ในปัจจุบันแนวทางการรักษา HIV จะเป็นการรักษาด้วยการทานยาต้านไวรัส หากผู้ป่วยพบ เชื้อเร็ว-รักษาเร็ว มีวินัยการทานยาที่ดี และติดตามนัดพบแพทย์สม่ำเสมอ โดยทั่วไปจะสามารถกลับมามีร่างกายที่ แข็งแรงปกติได้ภายใน 6 เดือนหลังจากเริ่มต้นรักษา

   ทั้งนี้ในปัจจุบัน ยาต้านไวรัสยังไม่สามารถกำจัดเชื้อ HIV ให้ไปหมดไปจากร่างกายได้ ผู้มีเชื้อ HIV ยังคงมีความจำเป็นต้องทานยาต้านไวรัสไปตลอดเพื่อทำให้ร่างกายแข็งแรงอยู่เสมอ

   ไม่ใช่แค่เพียงผู้ที่มีเชื้อเท่านั้นที่ควรเจาะเลือด ผู้ที่ต้องการลดความเสี่ยงหรืออยากหาเชื้อไวรัสแต่เนิ่นๆ ก็สามารถเข้ารับการตรวจเลือดได้เช่นกัน นอกจากนี้สำหรับผู้ที่มีความกังวลว่าจะติดเชื้อ HIV ก็สามารถรับยาต้านไวรัสภายใน 3 วัน หรือ 72 ชั่วโมงหลังจากมีความเสี่ยง

   ยาต้านไวรัส PEP ย่อมาจาก Post-Exposure Prophylaxis เป็นยาป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี (HIV) ในกรณีฉุกเฉินที่ต้องรับประทานให้เร็วที่สุดหลังสัมผัสความเสี่ยงที่จะติดเชื้อเอชไอวี โดยต้องเริ่มรับประทานภายใน 72 ชั่วโมงหลังมีความเสี่ยง และรับประทานต่อเนื่องติดต่อกันนาน 28 วัน และควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์
 

1. ผู้มีเพศสัมพันธ์กับผู้ที่อาจมีเชื้อเอชไอวีและไม่ได้ใช้ถุงยางอนามัย ถุงยางอนามัยหลุดหรือฉีกขาด (ถุงแตก)
2. ถูกล่วงละเมิดทางเพศ
3. ใช้เข็มฉีดยาร่วมกับผู้อื่น
4. ผู้ที่มีความเสี่ยงจากการทำงาน เช่น แพทย์ ทันตแพทย์ พยาบาล เจ้าหน้าที่ห้องปฏิบัติการ เป็นต้น

   สารที่ก่อให้เกิดการติดเชื้อได้ ได้แก่ น้ำอสุจิ สารคัดหลั่งในช่องคลอด น้ำไขสันหลัง น้ำในข้อ น้ำในช่องปอด น้ำในช่องหัวใจ น้ำคร่ำ และหนอง ส่วนน้ำมูก น้ำลาย น้ำตา เหงื่อ เสมหะ อาเจียน และปัสสาวะ หากไม่มีการปนเปื้อนเลือด ถือว่ามีจำนวนเชื้อไม่เพียงพอต่อการถ่ายทอดสู่ผู้อื่น

  หากผู้รับบริการคาดว่าเพิ่งสัมผัสเชื้อเอชไอวีมาภายในระยะเวลาไม่เกิน 72 ชั่วโมงควรรีบพบแพทย์เพื่อปรึกษา และรับยาเป็ป (PEP) เร็วที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ เพราะยิ่งรับยาเร็ว ยาจะยิ่งมีประสิทธิภาพ โดยตัวยานั้นสามารถป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีได้มากกว่า 80% 

   ก่อนเริ่มรับประทานยาเป็ป (PEP) แพทย์จะทำการซักประวัติเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นและพิจารณาว่าจำเป็นต้องรับยาเป็ป (PEP) หรือไม่ โดยแพทย์จะสั่งตรวจเลือดหาเชื้อเอชไอวี ตรวจไวรัสตับอักเสบบี การทำงานของตับและไตก่อนรับยาเป็ป (PEP) (หากติดเชื้อเอชไอวีอยู่ก่อนแล้วจะไม่สามารถใช้ยาเป็ปได้) หลังรับประทานยาครบ 28 วัน ควรตรวจเลือดหาเชื้อเอชไอวีซ้ำ 1 เดือนและ 3 เดือน ในช่วงนี้ควรงดบริจาคเลือด และใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์